Łuszcząca się i swędząca skóra głowy. Czego może być objawem?

Swędzenie i łuszczenie się skóry głowy jest nieprzyjemną dolegliwością.  Przyczyn tego problemu może być wiele, niektóre z nich są dosyć proste do wyeliminowania. Inne jednak mogą wymagać pełnej diagnostyki i leczenia. Pierwszym krokiem po zauważeniu u siebie tej dolegliwości powinno być ustalenie przyczyny. W tym celu najlepiej skorzystać z wizyty u dermatologa, gdyż łuszcząca się i swędząca skóra może być objawem choroby.

Czego objawem może być swędząca i łuszcząca się skóra głowy?

Łupież

Łupież jest objawem grzybicy , za którą odpowiedzialne są grzyby z gatunku Malassezia. Pojawia się, gdy na skórze głowy występują odpowiednie warunki tłuszczowe do ich rozmnażania. Jako źródło energii do rozwoju i wzrostu grzyby wykorzystują obecne w ludzkim łoju lipidy. W wyniku rozpadu trójglicerydów metabolity wywołują stan zapalny oraz podrażnienie, przyspieszając złuszczanie się martwego naskórka. Skutkuje to pojawieniem się białych łusek i płatków na skórze głowy (łupieżu tłustego lub suchego). Dolegliwość jest uwarunkowana czynnikami hormonalnymi, zewnętrznymi oraz genetycznymi oraz ma charakter nawracający.

Wyleczenie łupieżu zazwyczaj bywa dość proste, wystarczy zastosować domową kurację z wykorzystaniem odpowiedniego szamponu przeciwłupieżowego. Produkty te zabierają czynne substancje o działaniu przeciwgrzybiczym (np. pirytonian cynku, siarczek selenu) i keratolitycznym (kwas salicylowy). Może się jednak zdarzyć, że taka kuracja nie wystarczy, a łupież będzie powracał ze zdwojoną siłą. W takim wypadku konieczne jest zdiagnozowanie źródła problemu u dermatologa.

Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS)

Innym schorzeniem powodującym łuszczącą i swędzącą skórę jest ŁZS (łojotokowe zapalenie skóry). Objawia się w postaci stanu zapalnego w miejscach z dużą ilością gruczołów łojowych, np. plecy, klatka piersiowa i skóra głowy. Dokładne przyczyny powstawania choroby nie są znane, ale uznaje się, że wpływ na powstawanie ŁZS mogą mieć grzyby Malassezia (czyli te same, które odpowiadają za łupież).

Wpływ ma także nieprawidłowy proces odnowy naskórka oraz nadmierna produkcja łoju. ŁZS często pojawia się wraz z tłustym łupieżem. Choroba ma charakter przewlekły i nawracający, choruje na nią ok. 1-3% populacji na świecie. Schodzenie dotyka aż 40-80% osób zakażonych wirusem HIV, oraz 3-5% młodych osób dorosłych. Choroba objawia się najczęściej w okresie dojrzewania oraz po 50 roku życia. Objawami schorzenia jest złuszczający się naskórek, zaczerwienienie skóry oraz świąd (który nasila się pod wpływem potu i stresu).

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry powinno przebiegać pod kontrolą dermatologa. Wiele osób stosuje kuracje domowe, z zastosowaniem leków i szamponów przeciwgrzybiczych (zawierających siarczek selenu, cyklopiroksolaminę lub ketonazol). Należy jednak podkreślić, że samodzielna walka z łojotokowym zapaleniem skóry głowy, bardzo często zaostrza problem i jedynie odwleka i tak nieuniknioną wizytę u dermatologa.

Łuszczyca

Łuszczyca jest przewlekłą chorobą zapalną na którą choruje ok. 1-5% Europejczyków. Ma ona podłoże autoimmunologiczne, jednak przyczyny aktywacji choroby nadal nie są znane. Objawia się głównie na skórze, ale może zająć także stawy – mamy wtedy do czynienia z Łuszczycowym Zapaleniem Stawów. W przypadku objawów skórnych obserwuje się łuszczące się, czerwone i swędzące ogniska zapalne na skórze. Odpadają one całymi płatami, ukazując lśniącą powierzchnię. Miejsca zapalne pojawiają się zwłaszcza na kolanach, łokciach, stopach, rękach, tułowiu, a także na skórze głowy (zwłaszcza za uszami, na linii włosów nad czołem oraz z tyłu szyi).

Łuszczycowe Zapalenie Stawów objawia się podobnie do reumatyzmu, jednak w badaniu krwi nie występuje czynnik reumatoidalny. Chorzy najczęściej odczuwają dolegliwości takie jak ból, ograniczona ruchomość i sztywność stawów, pojawia się także opuchlizna i obrzęk.

Leczenie objawowe łuszczycy polega na usuwaniu nadmiernego naskórna oraz hamowaniu produkcji nowych komórek. W tym celu wykorzystuje się dermokosmetyki zawierające mocznik, kwas salicylowy oraz ichtiol. Aby zapobiegać mikrourazom skóry, ważne jest intensywne natłuszczanie i nawilżenie skóry. Leczenie należy stosować nie tylko w czasie silnego wystąpienia choroby, ale także profilaktycznie, ponieważ wydłuża to czas pomiędzy nawrotami oraz minimalizuje ich natężenie.

W leczeniu łuszczycy stosuje leki biologiczne lub cytostatyczne (np. Methotrexate). Taka kuracja jest prowadzona wyłącznie pod kontrolą dermatologa lub reumatologa (w przypadku, gdy łuszczyca objęła także stawy). Pomocne są także naświetlania lampami UVB lub PUVA.

Atopowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry jest nawracającą, przewlekłą chorobą zapalną. Ma podłoże alergiczne oraz objawia się silnym świądem. Przeważnie pojawia się u dzieci, ale możliwe jest także rozwinięcie choroby u dorosłych. W dużej ilości przypadków objawy ustępują w wieku szkolnym, ale mogą trwać nawet całe życie. Przyczyną choroby jest nadmierne wytwarzanie immunoglobulin E (IgE), które jest dziedziczne.

Reakcja alergiczna jest odpowiedzią na kontakt z alergenem, nawet w minimalnej ilości. W przypadku tego schodzenia duże znaczenie odgrywają także grzyby z rodziny Malassezia. Choroby cierpiące na tą przypadłość są bardziej wrażliwe na ten rodzaj grzyba od osób zdrowych. Objawem choroby są zaczerwienione, niewielki grudki i krostki oraz zgrubiałe łuski.