Czym jest trichotillomania? Jak leczyć? Jak przestać?

Czym jest trichotillomania? Jak leczyć? Jak przestać?

Trichotillomania to złożone zaburzenie, które budzi wiele kontrowersji. Zarówno ze względu na swój obraz kliniczny, jak i problem z klasyfikacją i diagnozą. Niepozorna czynność – wyrywanie własnych włosów, bo tak większość z nas postrzega trichotillomanię, jest w rzeczywistości sekwencją określonych zachowań i rytuałów, które u każdego przybierają indywidualny i specyficzny wzorzec.

W dzisiejszym wpisie odpowiem na pytania:

  • Jak rozpoznać trichotillomanię?
  • Czym jest trichotillomania?
  • Jak się objawia?
  • W jaki sposób i gdzie powinna być leczona?

Trichotillomania – co to jest?

Trichotillomania (TTM) to zaburzenie, które najczęściej opisuje się jako niemożność zapanowania nad impulsem wyrywania własnych włosów z różnych części ciała, które skutkuje widocznym ubytkiem włosów. Trichotillomanię, zamiennie określa się także jako hair-pulling disorder (HPD), czyli nawracające wyrywanie włosów, które prowadzi do ich ubytku, a także skutkuje szkoda fizyczną, dystresem lub zakłóceniem codziennego funkcjonowania.

Trichotillomanii towarzyszy zespół określonych zachowań, które poprzedzają lub towarzyszą wyrywaniu włosów np. ciągnięcie, lub szarpanie za włosy. Bardzo często wraz z trichotillomanią występuje trichofabia, czyli gryzienie i połykanie fragmentów lub całych włosów. Co ciekawe, osoby cierpiące na trichotillomanię nie wyrywają włosów w jednakowy sposób. Każda z nich ma swego rodzaju schemat wyrywania, który może zmienić się wraz z upływem czasu.

W większości przypadków dochodzi do wyrywania włosów z głowy, jednak chorzy zazwyczaj wyrywają włosy także z innych części ciała tj. brwi, rzęsy, broda, czy też okolice intymne.

Początki trichotillomanii

Trichotillomania może pojawić się na różnych etapach rozwoju i występować zarówno u niemowląt, nastolatków, jak i osób dorosłych. Średni wiek ujawnienia się choroby to okres między 11 i 13 rokiem życia, zaś szczyt zachorowań przypada na okres między 4 a 17 rokiem życia.

Szacuje się, że trichotillomania w większym stopniu dotyczy ona kobiet, które stanowią 3,4 % badanej populacji, zaś mężczyźni 1,5%. W Polsce z problemem trichotillomania, w swojej pracy zetknęło się aż 68% dermatologów, a około 11% prowadzi regularną terapię z pacjentami dotkniętymi tym zaburzeniem.

Objawy trichotillomanii

Wbrew pozorom wyrywanie włosów i ich widoczna utrata nie muszą być jedynym objawem trichotillomanii. Część pacjentów wyrywa pojedyncze włosy z niewielkich obszarów ciała, stąd ubytek włosów bywa niezauważalny. Można za to zaobserwować charakterystyczne objawy w różnych obszarach funkcjonowania pacjenta.

Pacjenci borykający się z trichotillomanią często wycofują się z życia społecznego, unikają kontaktu z innymi ludźmi i wycofują się z codziennych czynności. Osoby te cechuje niska samoocena, niezadowolenie z własnego wyglądu, poczucie własnej nieatrakcyjności, a także poczucie wstydu i zażenowania.

W przypadku gdy trichotillomanii towarzyszy trichofabia, pacjenci odczuwają dolegliwości ze strony układu pokarmowego tj. wczesne odczuwanie sytości, bóle w nadbrzuszu, brak apetytu, nudności i wymioty. Połykane przez nich włosy nie ulegają strawieniu i stopniowo odkłada się w przewodzie pokarmowym, tworząc tzw. trichobezoar, czyli zbitą bryłę włosów, która tkwi w żołądku, lub sięga nawet do jelita cienkiego, tworząc “warkocz”, który nazywa się “zespołem Roszpunki”.

Przyczyny trichotillomanii

Wśród przyczyn trichotillomanii wyróżnia się czynnik genetyczny, temperamentalny i środowiskowy, jednak na dzień dzisiejszy nie są one do końca znane.

Trichotillomania może być zaburzeniem, które występuje w rodzinie, częściowym potwierdzeniem tej tezy jest fakt, że w 38% jest ona równolegle diagnozowana u bliźniąt jednojajowych. Istnieją także badania, które potwierdzają mutację w obrębie genów zaangażowanych w procesy neurorozwojowe i funkcje synaps.

Trichotillomanię coraz częściej porównuje się z zaburzeniami obsesyjno – kompulsywnymi, stąd też jej przyczyn upatruje się w potrzebie rozładowania narastającego napięcia. Zaburzenie to jest także porównywane do niewłaściwie wykształconego nawyku, który stanowi wyuczoną reakcję na radzenie sobie ze stresem. Z kolei inna z hipotez traktuje trichotillomanię jako zaburzenie ze spektrum uzależnień, gdyż wyrywanie włosów jest związane z narastającą potrzebą, a także gratyfikacja po wykonaniu czynności, przy towarzyszącej choremu świadomości, że jego zachowanie jest niewłaściwe.

Przyczyn trichotillomanii upatruje się także w:

  • występowaniu zaburzeń współistniejących takich jak depresja czy nerwica,
  • traumatycznych wydarzeniach z przeszłości,
  • konfliktem między dążeniem, aktywnością i niezależnością a poczuciem konieczności podporządkowania się sytuacji domowej lub szkolnej.

Trichotillomania – diagnoza i terapia

Diagnoza trichotillomanii nie jest łatwa, gdyż pacjenci niechętnie dzielą się swoim problemem z lekarzem. Często podczas wywiadu lekarskiego starają się ukryć zaburzenie. Dopiero widoczne objawy, a także towarzyszące im dolegliwości skłaniają pacjenta do podjęcia terapii, a także pozwalają lekarzowi w sposób jednoznaczny zdiagnozować chorobę.  Zazwyczaj jest to znaczna utrata włosów, a w przypadku trichobezoaru wyniki gastroskopii lub laparotomii.

Terapia trichotillomanii zazwyczaj jest prowadzona przez psychologa, równocześnie z terapią dermatologiczną, a w niektórych przypadkach wymagane jest także leczenie chirurgiczne.

Leczenie zaburzenia opiera się na terapii psychologicznej, najczęściej stosuje się terapię poznawczo – behawioralną opartą o trening zmiany nawyków, wyćwiczenie aktywności motorycznej uniemożliwiającej pacjentowi realizację schematu ruchowego wyrywania/zjadania włosów. Uzupełniająco stosuje się także trening uważności,  samoobserwację, techniki kontroli impulsów, techniki relaksacyjne i wsparcie społeczne (udział rodziny w terapii, grupy wsparcia).

W leczeniu trichotillomanii wykorzystuje się także farmakoterapię, jednak jak podkreśla wielu badaczy na dzień dzisiejszy ma ona charakter eksperymentalny i wynika, z obserwacji i prób klasyfikacji porównujących trichotillomanią do innych zaburzeń tj. uzależnienia czy też zaburzenia obsesyjno – kompulsywne. Stosowanie leków znajduje jednak swoje uzasadnienie w leczeniu objawowym, np. przy terapii dermatologicznej, gdzie stosuje się leki przeciwświądowe lub przeciwzapalne.

Trichotillomania – który lekarz?

W przypadku trichotillomanii pacjenci mogą zgłosić się  do dermatologa, psychiatry, psychologa, a także lekarza medycyny rodzinnej lub w przypadku dzieci, pediatry.

Trichotillomania – czy włosy odrosną?

To czy włosy odrosną zależy głównie do stanu mieszków włosowych. Jeżeli doszło do ich poważnego uszkodzenia, pacjent musi się liczyć z tym, że utracił włosy na zawsze. W przypadku, gdy mieszki włosowe nie uległy uszkodzeniu, włosy odrosną po kilku miesiącach od wdrożenia odpowiedniej terapii.

W przypadku osób cierpiących na trichotillomanię niezbędna jest konsultacja dermatologiczna, która pozwala ocenić stan mieszków włosowych zaplanować kompleksową terapię, która wzmocni włosy i przyspiesza ich odrastanie lub – w przypadku uszkodzenia mieszków włosowych – zakwalifikuje do przeszczepu włosów.

 

źródła:

Marta Gawłowska-Sawosz, Marek Wolski, Andrzej Kamiński, Piotr Albrecht, Tomasz Wolańczyk, Trichotillomania i trichofagia – rozpoznawanie, leczenie, zapobieganie. Próba ustanowienia standardów leczenia w Polsce, Psychiatr. Pol. 2016; 50(1), str. 127–143.

Agata Nowacka, Antoni Florkowski, Marta Broniarczyk-Czarniak,

Joanna Łacisz, Agata Orzechowska, Czy trichotillomania jest zaburzeniem ze spektrum obsesyjno-kompulsyjnego? – opis przypadku, Postępy Psychiatrii i Neurologii 2013; 22(4), str. 279-287.

Sylwia pyrtek, Artur kołakowski, Terapia poznawczo-behawioralna u osób

z zaburzeniem polegającym na wyrywaniu włosów, psychoterapia 4 (187) 2018, str. 43–55.

Opinie
Udostępnij
Lidia

Bądź na bieżąco z nowościami i promocjami w Klinice Elite

Zapisz się do newslettera i skorzystaj z 5% zniżki na pierwsze świadczenie medyczne

(więcej)
(więcej)
w postaci adresu e-mail przez Amitek Sp. z o.o z siedzibą w Brwinowie przy ul. Bratniej 42, 05-840 Brwinów NIP: 534-244-52-80, w celu korzystania przeze mnie z usługi newsletter.

(więcej)
przez Amitek Sp. z o.o z siedzibą w Brwinowie przy ul. Bratniej 42, 05-840 Brwinów NIP: 534-244-52-80, zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

(więcej)
Wyrażam zgodę na używanie przez Amitek Sp. z o.o z siedzibą w Brwinowie przy ul. Bratniej 42, 05-840 Brwinów NIP: 534-244-52-80, telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i automatycznych systemów wywołujących w celu kontaktu ze mną i dla celów marketingu bezpośredniego zgodnie z art. 172 ustawy z dnia 16 lipca 2004 roku Prawo telekomunikacyjne.
KONSULTACJE

Ważne: Strona zawiera pliki cookies. Dowiedz się więcej

The cookie settings on this website are set to "allow cookies" to give you the best browsing experience possible. If you continue to use this website without changing your cookie settings or you click "Accept" below then you are consenting to this.

Close